In 2016 is Nederland EU-Voorzitter. Het thema Circulaire Economie is een van de speerpunten van het voorzitterschap. We vroegen een aantal sprekers van het Circulaire Economie Congres welk project of welke organisatie een goed voorbeeld is van de Circulaire Economie.
Verschillende grondstoffen
Net-Works omdat het laat zien dat samenwerking tussen partijen een vliegwiel is voor de Circulaire Economie. Samen met garenleverancier Aquafil onderzocht Interface welke grondstoffen gebruikt konden worden voor de productie van tapijttegels en kwamen tot het inzicht dat visnetten dezelfde kwaliteit nylon garen gebruiken als in de door Interface geproduceerde tapijttegels. Lokale bevolkingen in de Filipijnen en Kameroen worden nu betaald om oude visnetten, die in ontwikkelingslanden vaak in de zee worden afgedankt – wat weer ten koste gaat van de biodiversiteit aldaar – op te ruimen. De visnetten gelden als grondstof voor de tapijttegels en zo wordt een win-win oplossing gecreëerd voor alle stakeholders: Interface, Aquafil, de Zoological Society of London en lokale gemeenschappen in de Filipijnen en Kameroen. Cécile van Oppen, oprichter Copper8
Katoen
“Er zijn op zich heel veel goede voorbeelden van een Circulaire Economie, maar het is de vraag waarna je dan kijkt. Ik vind MUD-Jeans bijvoorbeeld in meerdere opzichten een goed voorbeeld. Ze bieden wat mij betreft een compleet nieuw inzicht in modieuze kleding. Ten eerste maken zij gebruik van bio-katoen, maar vertellen meteen het eerlijke verhaal erbij dat katoen –zoals wij dat gebruiken- vreselijk vervuilend en weinig ecologisch is. Daarom willen ze minder nieuw katoen en meer gebruikt katoen gebruiken voor hun kleding. Maar wel louter bio-katoen. Hoe bereik je dat?
Zij doen dat door je een jeansbroek 1 jaar ter beschikking te stellen tegen een maandbedrag van €5,- Je hebt als het ware een Lease-Jeans. Je draagt het een jaar en daarna geef je het weer terug aan de producent die hem óf als ‘hippe vintage-broek’ een nieuw leven geeft, óf indien de broek echt te versleten is, wordt de broek vermalen tot een basisgrondstof van nieuwe bio-katoen kleding!
Vooral de mogelijkheid benutten om de kleding eerst een nieuw leven te geven voordat het gerecycled wordt, vind ik een goed idee. Daarnaast weet men ook een verdienmodel te koppelen aan elke fase van het kledingstuk. Ook het hergebruik is een verdienmodel voor de producent. Maar ook het besparen op dure en vervuilende grondstof voor jeans, omdat dit uit oude jeans komt, is een serieuze business case. Tot slot is de marketing ook nog eens leuk; elke broek heeft een verhaal! En zo hoort dat in een CE; het verhaal erachter moet kloppen.” aldus Mark Veldpape, veranderingsdeskundige Questionmarks
De circulariteit vergroot
“Een echte ondernemer wacht niet op de overheid maar trekt zijn plan. Veelal worden verschillende opeenvolgende stappen gezet. Het begint met het uit-faseren van afval in de hele product keten. Door hergebruik, upgrading of recycling wordt vervolgens de mate van circulariteit vergroot. Nog beter is te werken aan verdere ketenefficiency, gemak en betrouwbaarheid van het product. Door deze eerste stappen ontstaan ook de inzichten die kunnen leiden tot nieuwe businessmodellen gericht op gebruik in plaats van bezit of volledige digitale service varianten. Het niet verder komen dan grondstofoptimalisatie en het niet of te laat mee bewegen met de markt zal waarschijnlijk leiden tot marginalisatie. De winnaars zijn innovatieve ondernemers die systeemdenken, toekomstgericht zijn, genetwerkt zijn, diversiteit omarmen en kunnen omgaan met onzekerheden. Er zijn inmiddels meer dan genoeg voorbeelden van kleine en grote ondernemers die met succes inzetten op circulaire economie.
- Philips richt zich niet meer op de verkoop van lampen maar op licht als een service. Bij verlichting, dat 19% van ons energieverbruik voor zijn rekening neemt, vindt momenteel een belangrijke transformatie plaats. LED en controls maken het mogelijk om de CO2 footprint drastisch te reduceren zonder afbreuk aan veiligheid en comfort te doen.
- Avantium ontwikkelt PEF, een bio-based polyester en maakt daarvan 100% groene en 100% recyclebare plastics flessen voor water, frisdranken, voedsel, cosmetica en wasmiddelen die kunnen concurreren op prijs en prestatie met huidige plastics zoals PET.
- De melkveehouderij is notoir milieubelastend. FrieslandCampina, een enthousiaste partner van de Dutch Biorefinery Cluster (DBC) maakt van de last een lust en werkt aan een project om mest volledig te verwerken tot biobrandstoffen, kunstmestvervangers, gerecyclede voedingsstoffen en biochemicals voor de chemische industrie.
- Een lokaal stadslandbouw initiatief is RotterZwam, de eetbare paddenstoel uit Rotterdam. In het oude zwembad Tropicana worden zwammen gekweekt op koffiedik en koffieschilletjes. Deze restproducten verdwijnen normaal in de afvalenergiecentrales en worden nu hergebruikt. De natuur levert inspirerende voorbeelden voor circulair ondernemen.
- De belangstelling gaat veel verder dan de belangstelling voor bio-based materialen vanuit de food & agri sector. Tapijtfabrikant Interface ontwerpt tapijten gebaseerd op voorbeelden uit de natuur zoals bladeren op een bosbodem of kiezels op het strand. Het voordeel is dat onderdelen voortdurend kunnen worden verplaatst of individueel worden vervangen zonder invloed op het uiterlijk te hebben.
- Ook het Nederlandse O-foil is een biomimicry voorbeeld. O-foil levert systemen voor de scheepsbouw gebaseerd op vleugelvoortstuwing. In vergelijking met de traditionele scheepsschroef, zijn de O-foil systemen significant efficiënter, schoner en stiller, tot wel 50% brandstof besparing.
- Het fashionlabel Mud Jeans introduceerde zijn jeansconcept ‘Lease a jeans’ in januari 2013, een spijkerbroek die je niet kóópt, maar waarvoor je een abonnement afsluit en was daarmee revolutionair in de kledingbranche.
- De werkkleding van Dutch aWEARness gaat uit van circulair ontwerp: het speciaal ontwikkelde Infinity-materiaal kan in totaal acht keer gerecycled worden in een gesloten kringloop. Dutch aWEARness gaat voor een circulaire aanpak op alle fronten: niet alleen in het product, maar ook in het business-model, dat uitgaat van leasecontracten voor werkkleding.
- Ondernemers zoals Greenwheels spelen in op de filosofie dat het economisch efficiënter en milieuvriendelijker is als men samen gebruikmaakt van een auto die je via internet of telefonisch reserveert.
- Google’s Project Ara en de Fairphone zetten in op het concept van een modulaire smartphone waarbij de consument zelf kiest welke onderdelen hem aanspreken. Bij schade of een upgrade hoeft niet gelijk de hele telefoon vervangen te worden.
- Is circulaire economie alleen maar kleinschalig? AirBNB, opgericht in 2008 in San Francisco, is een community marktplaats voor accommodatie en verhuurt kamers van particulieren via internet. AirBNB zit thans in 190 landen en 34.000 steden en is meer waard dan de Hilton groep zonder zelf eigenaar te zijn van de accommodaties die zij verhuurt.
Op de website van ww.circulairondernemen.nl staan de mooiste Nederlandse voorbeelden grafisch en per business model weergegeven. Nederland is voorzichtig op weg om een Circular Hotspot te worden.” aldus Freek van Eijk, Acceleratio
Startende onderneming
“Wij zijn met ons bedrijf Omrin wellicht het beste voorbeeld hoe je een circulaire economie vorm en inhoud kunt geven. Als afvalbedrijf, eigendom van gemeenten, hebben we het sluiten van kringlopen tot onze visie verheven. Alles staat dus in het teken van het sluiten van kringlopen. Zo rijden wij al met 50% van onze inzamelauto’s op groen gas afkomstig uit eigen vergistingsinstallaties, hebben we kledingsorteercentera met SW-mensen en verkopen we de gebruikte kleding weer in onze kringloopwinkels. We werken met Philips en Inverko aan de toepassing van kunststoffen uit afval in huishoudelijke apparaten, hebben een circulaire inzamelcontainer ontworpen en in productie genomen en we hergebruiken al meer dan 65% van al het Friese huishoudelijke afval. Daarnaast hebben we een platform opgericht, Circulair Fryslan, waarmee we de circulaire economie in Friesland mede aanjagen. Onderdeel daarvan is een accelerator waarbij we startende ondernemingen in de cleantech industrie groot proberen te maken. recentelijk is daartoe Bestart opgericht.” aldus John Vernooij, Omrin
Het productniveau
“Er zijn heel veel goede voorbeelden, ook veel die al lang functioneren, zoals de spoorwegen, busvervoer en vliegen: de gebruiker krijgt het vervoer, zonder eigendom. Dat geldt ook voor publieke voorzieningen als een kunstuitleen of een bibliotheek. Een goed voorbeeld op productniveau is natuurlijk de kopieermachine: ooit werden die gekocht door de eindgebruikers, nu heeft de eindgebruiker een contract voor x-kopieen per maand/jaar. De machine wordt geplaatst en is nu een productiemiddel voor de producent geworden om die kopieer te kunnen leveren. Er komen steeds meer nieuwe voorbeelden die soms zijn georganiseerd als een ‘sharing’ initiatief, zoals Car2Go in Amsterdam. Turntoo, het bedrijf van de architect Thomas Rau is een prachtig voorbeeld van een onderneming die (grote) bedrijven helpt om tot deze nieuwe manieren van ondernemen te komen. Ook zijn architectuurprojecten als het gemeentehuis Brummen en het nieuwe hoofdkantoor van Alliander in Duiven vind ik geweldige voorbeelden.” aldus Douwe Jan Joustra, Implement Circulair Economy (ICE-Amsterdam).
Groeiende groep
“Ik denk dat Park2020 in Hoofddorp laat zien dat het mogelijk is een bedrijventerrein te bouwen op basis van de Cradle 2 Cradle principes. Niet alleen een succes qua gezond binnenklimaat, maar ook alle principes zoals modulair bouwen, ready for disassembly en het uitsluiten van toxiciteiten zijn toegepast. Met een hogere waarde financieel succesvol gebleken in een zwaar terugvallende vraag in de bouwwereld. Natuurlijk blijven partijen als Interface en van Gansewinkel mooie inspirerende voorbeelden, maar start-ups die de sprong wagen zoals Pelican House, Wasbundels en natuurlijk Mud Jeans zetten een groeiende groep ondernemers aan het denken.” aldus Guido Braam, trekker van het initiatief Nederland als Circulaire Hotspot
Duurzaam bouwen
“Binnen onze organisatie werken we al langere tijd aan de circulaire economie en kunnen daarom putten uit een aantal goede voorbeelden. We helpen onze klanten al bijna een decennium op verschillende schaalniveaus. Op gebouwniveau is de Ford Fabriek in de Verenigde Staten misschien wel ons eerste voorbeeld (toen nog Cradle to Cradle in samenwerking met McDonough). Een meer recent gebouwen voorbeeld is de Kringloopwinkel in Houten. Hier is door samenwerking met maatschappelijke partners een circulaire kringloopwinkel gerealiseerd waarbij met hergebruikte en gerecyclede materialen (afvalhout) een bijna energieneutraal en duurzaam gebouw is gerealiseerd. Op een groter schaalniveau hebben we de Floriade ontworpen, gerealiseerd en deels ontmanteld volgens de C2C principes waarbij in de ontwikkeling rekening is gehouden met een nieuwe toekomstige invulling van het terrein. De gebouwen op het terrein zijn demontabel ontwikkeld en kunnen een nieuwe functie krijgen na de tentoonstelling. Het terrein kan na de tentoonstelling worden gebruikt als bedrijvenpark. Maar ook paden en wegen die na de Floriade niet meer gebruikt worden, zijn gemaakt van materialen die geleaset zijn en nadien herbruikbaar.”aldus Niels van Geenhuizen, Program Manager Sustainability bij Arcadis Nederland.
Circulaire Economie Congres
In Rotterdam vindt het circulaire economie congres plaats gericht op een nieuwe visie, samenwerking en nieuwe financierings-en business modellen. Tijdens het congres zullen zowel deelnemers uit de hele supply chain van de maak en recycling industrie als initiatiefnemers bij gemeenten, provincies en het rijk samen komen. Ook worden partijen die advies geven op het gebied van (transitie) management, financiën, organisatie advies en IT uitgenodigd. Bekijk de website!
Related Posts
Leave a reply