In aanloop naar het Circulaire Economie congres interviewden wij Tjeerd Meester, beleidsmedewerker Duurzaamheid bij het Ministerie van Infrastructuur & Milieu. Wat is zijn visie op de Circulaire Economie? En waar liggen de kansen en uitdagingen? Daarnaast vertelt Tjeerd Meester over het VANG-project, het kabinetsprogramma waarmee de transitie naar een circulaire economie wordt bevorderd.
”We moeten niet steeds denken dat de Circulaire Economie onze huidige maatschappelijke problemen oplost of – positief geframed – kansen biedt. Het is gewoon een heel andere manier van denken.” – Tjeerd Meester
Circulaire economie, een systeemverandering of bittere noodzaak?
Een systeemverandering. Het Stenentijdperk eindigde niet omdat de stenen op waren. We zien dat er steeds meer behoefte is aan materialen en producten, producten die ook steeds ingewikkelder worden en de kwaliteitseisen van materialen die gaan omhoog. Door opkomende – voornamelijk informatie – technologie kunnen en gebeuren er dingen die voorheen niet konden. Denk aan de opkomst van de deeleconomie. Denk aan de opkomst van een ‘internet van dingen’ die het mogelijk maakt om materialen veel hoogwaardiger te maken, in te zetten en her te gebruiken en processen veel efficiënter te organiseren. Daarom wordt het voor bedrijven, de hele maatschappij steeds logischer te denken in materiaalloops. Waarom nieuwe materialen verzamelen aan de andere kant van de wereld, als je de goede al thuis hebt? Een circulaire economie lost de problemen van de lineaire niet op, het is een andere manier van denken.
Wat zijn de belangrijkste uitdagingen omtrent Circulaire Economie?
Belangrijkste uitdaging is dat niemand nog precies weet hoe een echt circulaire economie eruit ziet. De transitie naar een circulaire economie is op veel plekken gaande. Veel actoren zijn bij verschillende initiatieven betrokken. Allen omarmen het idee van circulaire economie, maar hoe die economie er precies uitziet en via welke route je daar komt is nog lang niet duidelijk. We zitten echt nog in een experimenteer fase. Uitdaging voor de overheid is de vraag hoe je die faciliteert en hoe je onderscheid maakt tussen goede en minder goede ontwikkelingen. Er lopen in de discussie over circulaire economie nog veel denk en wereldbeelden door elkaar heen – van sterk neoliberaal tot klassiek milieudenken – allen met hun eigen risico’s op onduurzame situaties. Wij werken specifiek aan milieu- en afvalbeleid. Dat is nog erg gericht op het terugdringen van de negatieve effecten van de lineaire economie, maar daarin wel succesvol. Graag willen we ons beleid circulair maken, maar we zijn ook zuinig op de resultaten die wij met ons beleid behaald hebben de afgelopen decennia.
Welke kansen biedt Circulaire Economie?
We moeten niet steeds denken dat de Circulaire Economie onze huidige maatschappelijke problemen oplost of – positief geframed – kansen biedt. Het is een heel andere manier van denken, die gewoon aan het gebeuren is. Als je de circulaire economie platslaat op milieudruk die het vermindert of euro’s en banen die het oplevert, kom je er niet. Echte radicale innovaties voorzien niet in een behoefte, maar creëren een nieuwe eigen.
Het VANG-project, wat houdt dit project in en wat is het doel?
Het VANG programma is het kabinetsprogramma waarmee de transitie naar een circulaire economie wordt bevorderd. Dat doen we door ketenbreed samen te werken. Bijvoorbeeld per specifieke keten als fosfaat of kunststof. Met alle partijen in een keten proberen we ons dan een eindbeeld te vormen van een meer circulaire economie. En vervolgens gezamenlijk ambities en acties af te spreken. Daarnaast richten we ons op meer generieke onderwerpen; bijvoorbeeld de opkomst van een nieuw soort bedrijfsmodellen, anders ontwerpen van producten of de opkomst van deeleconomie. Op die punten zijn acties voornamelijk gericht op het snappen van de maatschappelijke ontwikkeling en daaruit afleiden met welke vraagstukken de overheid iets moet doen.
Als we u op 1 mei 2020 opnieuw tegenkomen, welke rol speelt Circulaire Economie dan?
Het begrip bestaat niet meer. Samen met andere ontwikkelingen zoals ik die hierboven heb genoemd (de deeleconomie, het internet de dingen, etc) staat de term ‘circulaire economie’ voor een brede ontwikkeling. Daarbij legt circulair economie wellicht de focus op de fysieke materialen en koppelt daar allerlei maatschappelijke ontwikkelingen aan. Daarmee is het begrip wellicht best beperkt. Terwijl andere begrippen juist een ander vertrekpunt kiezen vanuit die maatschappelijke ontwikkeling. In 2020 hebben we weer nieuwe termen die aansluiten bij de inzichten en ontwikkelingen en daaruit voortkomende vragen van dat moment. Ik zie die ontwikkeling in begrippen niet als een probleem.
Circulaire Economie Event
Het Circulaire Economie Event richt zich op een nieuwe visie, samenwerking en nieuwe financierings- en businessmodellen. Bekijk de website van het Circulaire Economie Event voor meer informatie en diverse (video-)interviews.
Related Posts
Dat dacht men ook van duurzame ontwikkeling in 1987 toen het Brundtland rapport kwam…ik denk dat beleidsmedewerker Tjeerd een belangrijke aspect vergeet en dat is dat de circulaire economie gestoeld is op een natuurlijk/ biologische concept. Het is in feite biomimicry.
In de circulaire economie gaat het niet alleen om materialen, het gaat om resources. Dus ook menselijk kapitaal. Ik denk dat hij een te beperkte interpretatie heeft van wat het echt inhoudt.