Thomas Rau begon zijn loopbaan als architect maar kwam tot het inzicht dat de maatschappij op een fundamenteler niveau een ander ontwerp nodig heeft. Met zijn bedrijf Turntoo richt hij zich op de vernieuwers van de economie. “Je moet de goede vragen stellen. Met de verkeerde vragen krijg je nooit echt goede oplossingen.”
U roept in recente interviews om nieuw leiderschap. Ziet u dat al ontstaan?
“Nee. We hebben met Rutte een premier die zegt: ‘visie is een handicap.’ Terwijl nu juist visie is, dat je mensen geeft wat ze nodig hebben, in plaats van wat ze graag willen. De politiek van nu wil mensen geven wat ze willen. Ik zie in Nederland nu geen leiderschap. We zijn de kluts kwijt. Dat zie je in het recente SER akkoord, en in het instellen van een hoger beroep over de CO2-beperking.
Leiderschap heeft te maken met mentale rijpheid. Oud word je vanzelf, maar niet rijp. We hebben een gebrek aan rijpe mensen.”
Ziet u dan misschien wel leiderschap-in-ontwikkeling? In andere omgevingen misschien, als we het niet moeten hebben van de politiek.
“De volgende generatie stemt me wel hoopvol. Men ziet dat alles anders moet, dat het nu fout georganiseerd is, en door veranderende beloftes stimuleren zij op een natuurlijke manier een systeemtransformatie. Het is het verschil tussen gloeilampen verkopen en sfeervolle verlichting. Tussen auto’s verkopen en mobiliteit.
De grote massa maakt een beweging naar duurzaamheid. Maar let op: die duurzaamheids-trend is verkeerd. Want we zijn dan bezig een slecht systeem wat minder slecht te maken. We maken auto’s zuiniger maar nog altijd verkopen we auto’s. Of we maken de oliewinning minder schadelijk voor het milieu, maar we blijven naar olie boren. Zo blijft alles zoals het is, en iedereen blijft in zijn comfortzone.
In plaats van deze maatschappelijke beweging is een transformatie nodig. Die kan op drie niveaus: op materieel niveau – zoals je bij cradle2cradle ziet, op het niveau van de markt – en dan ontstaan er andere businessmodellen, waar mensen langzaam op gaan acteren. En tot slot op het mentale niveau. Daar is de allerminste vooruitgang te boeken. Terwijl dat wel nodig is: we moeten uit de comfortzone. Dat is een moeilijke boodschap. Want wie wil nu alles anders? Niemand.”
En toch is dat waar we naar toe moeten, zegt u. Is daar dan een ramp voor nodig?
“Nee, want ook een ramp is geen garantie voor transformatie in vooruitgaande zin. Bijvoorbeeld 9/11. Dat was transformatie in teruggaande richting, waarvan de huidige vluchtelingenstroom het gevolg is.
De volgende stap die we moeten doen is niet een truukje, maar een fundamentele stap. We zijn geen menselijke wezens op een spirituele reis, maar spirituele wezens op een menselijke reis. We leven tijdelijk, maar de consequenties van ons tijdelijke bestaan,zijn permanent. Wij worden nu geconfronteerd met de consequenties van alle generaties voor ons.”
U zegt dit nu al een paar jaar. Verandering ziet u niet tot stand komen. Ergert u zich niet groen en geel aan hoe het dan gaat?
“Ja! En blauw en rood. Alsof deze planeet wacht op de volgende verkiezingen. Laten we niet vergeten: wij zijn te gast op deze aarde. Onze gastheer gaat zijn gangetje. Wij kunnen alleen ons gedrag en onze houding aanpassen. Wat we zullen moeten doen, is de urgente dingen aanpassen, niet de actuele. Want als de urgente dingen actueel worden is het te laat. Dan zijn grondstoffen op, is het klimaat onleefbaar of de vervuiling compleet.”
Hoe lang timmert u al met dit verhaal aan de weg?
“Ik vertel dit verhaal sinds 1992. Toen zei ik nog: ‘Ik heb een handicap, ik kan alleen maar duurzaam bouwen. Maar omdat duurzaamheid een optimalisatie is van een verkeerd systeem, is zelfs optimale duurzaamheid niet het goede antwoord.’ Ik kwam niet verder dan het beste antwoord op een verkeerde vraag, dus toch een verkeerd antwoord. Toen ben ik begonnen aan de architectuur van het economische systeem te werken. Sinds vijf jaar doe ik dat met mijn bedrijf Turntoo.”
En wat ziet u dan in die tijd om u heen gebeuren? Wat levert uw bezig zijn op?
“Hulpeloosheid bij mensen. Het besef dat het zo niet verder kan. Je ziet hoe lang we bij elkaar komen om de economische problemen van Griekenland op te lossen … Ondertussen laten we de ware problemen van Europa liggen. Dat besef begint hier en daar wel door te sijpelen. Laatst hoorde ik een autofabrikant verzuchten: ‘De grootste fout die we ooit hadden kunnen maken, is het verkopen van auto’s in plaats van mobiliteit.’
Kortom, het besef begint de laatste drie jaar door te dringen dat we fundamenteel dingen anders moeten doen. Dat stemt me hoopvol. Het gaat uiteraard niet snel genoeg.”
Waarom gaat het niet sneller, dat veranderen?
“Omdat we niet willen. Als iets niet gebeurt, zijn er mensen die niet willen. Deze overheid leeft van het feit dat we roofbouw bedrijven op deze planeet en niet gaan oogsten. We willen niet veranderen en daarom gaan we het niet doen. Technisch, financieel, is het geen probleem meer. Je zult dus voor de nieuwe samenleving de bestaande lobby moeten meekrijgen. Lukt dat niet, dan zetten we geen stap vooruit. Dus zijn er ook nieuwe financiële modellen nodig.”
Ontstaan die al?
“Die nieuwe financiële modellen ontstaan eigenlijk niet. Wij hebben er drie gemaakt die we in dit najaar lanceren. En waarover we met banken in gesprek zijn. Wij denken: als er een financiële prikkel is, krijgen we mensen wel in beweging.“
En heeft u dan veel kracht nodig om mensen te overtuigen?
“Ik ga niemand overtuigen. Maar ik bied een ander perspectief aan op de realiteit. Ik heb mijn levensenergie maar een keer. Die ga ik niet verkwanselen aan een onbegonnen iets. Dus ik steek mijn energie in mensen die hun energie willen steken in het veranderen van de wereld. Niet in mensen die het ware faillissement van Nederland aan het organiseren zijn.
Ik chargeer het een beetje. Maar in wezen is het dood- en doodtriest. Over het hoger beroep van de regering in de CO2-rechtszaak twijfel ik. Aan de ene kant vind ik het schandalig dat ze de regering dit hoger beroep heeft ingesteld. Aan de andere kant legt dit de weg open voor een nieuwe klinkklare bevestiging van het huidige vonnis. Dat is zeer welkom ook al zijn we dan weer twee jaar verder. Of, nog mooier: dat de rechter de zaak doorverwijst naar het Europese gerechtshof. Een uitspraak van dat hof is voor heel Europa bindend. Kijk, dan maken we meters.
Zo kijk ik graag naar de dingen. Welke winst kunnen we behalen met het feit dat dit onderwerp nu aandacht krijgt? Zo komt de maatschappij tot besef, en uiteindelijk, tot vooruitgang!”
Leave a reply